บ้านศาลาดิน

“บ้านศาลาดิน” เปรียบเสมือนศูนย์กลางที่รวบรวมองค์ความรู้ภูมิปัญญาแบบพึ่งพาตนเองของชุมชน

ซึ่งมุ่งเน้นในเรื่องการสร้างรายได้ การแก้ปัญหา และการอนุรักษ์ธรรมชาติภายในชุมชน เช่น การสาธิตการทำข้าวตัง การให้ความรู้ในการนำผักตบชวาที่ก่อปัญหาแก่เส้นทางสัญจรมาทำเป็นปุ๋ย การใช้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพื่อบริหารจัดการน้ำในชุมชน ซึ่งทั้งหมดนี้สามารถเป็นต้นแบบให้ชุมชนอื่นมาศึกษาได้ด้วย

ประวัติ

เดิมศาลาดินเป็นชื่อ 1 ใน 7 ศาลาที่ถูกสร้างขึ้นหลังการขุดคลองมหาสวัสดิ์ มีการย้ายถิ่นฐานและตั้งรกรากในบริเวณแต่ละศาลา

ปัจจุบัน “บ้านศาลาดิน” เป็นชื่อชุมชนที่ได้ชื่อว่าเป็นแหล่งเรียนรู้เชิงนิเวศตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง เป็นสถานที่เผยแพร่ความรู้ภูมิปัญญาชาวบ้านตำบลมหาสวัสดิ์ เช่น การแปรรูปข้าวโดยปราชญ์ชาวบ้านปราณี สวัสด์แดง การให้ความรู้ในการนำผักตบชวาที่ก่อปัญหาแก่เส้นทางสัญจรมาทำเป็นปุ๋ยชุมชนร่วมกันจัดตั้งศูนย์ OTOP บ้านศาลาดิน

จนปัจจุบันได้เข้าร่วมโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ของกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทยชุมชนบ้านศาลาดินยังได้รับการยกย่องให้เป็นจุดท่องเที่ยววิถีชุมชนที่สำคัญของจังหวัดนครปฐม ได้รับรางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย (Thailand Tourism Awards 2007) จากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) เมื่อปี พ.ศ.2550 และได้เป็น 1 ใน 9 หมู่บ้านอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ (Creative Industry Village:CIV) ปี 2560 ด้วยจุดเด่นของวิถีของชุมชนริมนํ้าที่นักท่องเที่ยวสามารถมาเยี่ยมเยือนพร้อมกิจกรรมที่ให้ความรู้ได้ตลอดทั้งปี

สถานที่หลักตามเส้นทางการล่องเรือท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่ชื่อว่า “ล่องเรือชมสวนเลียบคลองมหาสวัสดิ์”

ซึ่งประกอบด้วย 5 สถานที่คือ “นาบัวลุงแจ่ม” “ข้าวตังบ้านศาลาดิน” “บ้านฟักข้าวขนิษฐา” “ฟาร์มขาวแซม” “สวนผลไม้อินทรีย์ของลุงบุญเลิศ”

ได้เริ่มเปิดดำเนินการเมื่อวันที่ 23 กันยายน พ.ศ. 2543 โดยวิสาหกิจชุมชนที่ชื่อว่า “กลุ่มท่องเที่ยวเชิงเกษตรคลองมหาสวัสดิ์”

การพัฒนาอย่างสม่ำเสมอของชุมชนบ้านศาลาดินทำให้เกิดแหล่งท่องเที่ยวล่าสุดขึ้นในเดือนกันยายน พ.ศ. 2560 คือ “ตลาดน้ำคลองมหาสวัสดิ์ บ้านศาลาดิน” ภายใต้โครงการส่งเสริมการท่องเที่ยว เชิงเกษตรตำบลมหาสวัสดิ์ เพื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวและช่องทางให้ชาวบ้านในชุมชนบ้านศาลาดินนำผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์แปรรูปของตนมาขาย

ตลาดน้ำเปิดบริการทุกวันเสาร์-อาทิตย์ เวลา 08.00 – 18.00 น.

กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรชุมชนมหาสวัสดิ์

ประวัติศาสตร์ความร่วมมือกันของคนในชุมชนบ้านศาลาดินมีมาอย่างยาวนาน เช่นการรวมตัวของ “กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรชุมชนมหาสวัสดิ์” ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2520 เพื่อช่วยกันเพิ่มรายได้โดยการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร

ในปี 2539 เกิดภาวะตลาดไข่เป็ดราคาถูกและผลผลิตไข่เป็ดมีมากในปีนั้น สมาชิกจึงเชิญเจ้าหน้าที่เคหะกิจมาสอนการดำเนินการจัดทำไข่เค็มเสริมเกลือไอโอดีนขึ้น พร้อมกับการทำผลไม้แปรรูปขึ้น แต่สิ้นค้าเหล่านี้ก็ยังไม่ประสบความสำเร็จมากนัก ต่อมาในปี พ.ศ. 2542 กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรมหาสวัสดิ์ได้พัฒนาสูตรวิธีการทำข้าวตัง ที่ทำจากข้าวกล้องและข้าวไรท์เบอรี่ตากแห้ง นำไปทอดให้กรอบในน้ำมันใหม่ แล้วราดน้ำสูตรพิเศษเฉพาะของที่นี้ โรยหน้าข้าวตังด้วยธัญพืช หรือหมูหยอง จนสามารถสร้างเครื่องหมายการค้า “ข้าวตังบ้านศาลาดิน” ที่เป็นเอกลักษณ์สร้างชื่อเสียงให้ที่นี่จนปัจจุบัน แต่กว่าสินค้าของกลุ่มจะเป็นที่รู้จักจะต้องผ่านปัญหามากมาย ต้องหาความรู้ใช้ทุนตนเองและทดลองทำการตลาด หาช่องทางโฆษณา นำสินค้าไปขายด้วยตัวเอง และวางขายตามที่ต่างๆที่หน่วยราชการจัดขึ้น จนทำให้ข้าวตังบ้านศาลาดินเป็นที่รู้จัก และยังได้เป็นสินค้าขึ้นชื่อใน OTOP ของตำบลมหาสวัสดิ์อีกด้วย ปัจจุบันกิจการข้าวตังบ้านศาลาดินบริหารโดย คุณปราณี สวัสดิ์แดง หนึ่งในสมาชิกผู้บุกเบิกกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรชุมชนมหาสวัสดิ์

ข้อมูลติดต่อ

คุณ วันชัย สวัสดิ์แดง ผู้แทนชุมชนบ้านศาลาดิน และรองประธานกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรมหาสวัสดิ์

ที่อยู่ 58/2 หมู่ 3 บ้านศาลาดิน ตำบลมหาสวัสดิ์ อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม 73170

โทรศัพท์ 081 4986340, 034 297099

โทรสาร 034 297285

ภาพประกอบจาก:
REVIEW : นั่งรถไฟ ไปล่องเรือ เลียบคลองมหาสวัสดิ์
http://www.aihd.mahidol.ac.th/news/?p=6054

[CR] ทัศนศึกษา ที่บ้านศาลาดิน คลองมหาสวัสดิ์ จังหวัดนครปฐม